Marsela SHYTIA
Dronët dhe agjentët rusë po nxisin sulme në të gjithë vendet e NATO-s, duke sjellë një situatë që para disa vitesh do të dukej si një fantazi. Sipas gazeta e njohur “Politico”, Evropa po zhvillon plane për kundërsulme, që përfshijnë operacione kibernetike sulmuese, atribuime të shpejta të sulmeve hibride dhe ushtrime ushtarake të papritura. Siç thotë Ministri i Jashtëm Letonez, Baiba Braže, “Rusët po i testojnë vazhdimisht kufijtë, cila do të jetë përgjigjja, sa larg mund të shkojnë?” Këto sulme përfshijnë dronë rusë që kanë fluturuar mbi Poloni dhe Rumani, ndërsa kaos ka shpërthyer në aeroporte dhe baza ushtarake në të gjithë Evropën. Po ashtu, incidente të tjera përfshijnë ndërhyrje të avionëve luftarakë dhe sabotime në infrastrukturë kyçe. Evropa dhe NATO tani përballen me pyetjen se sa gjatë mund të tolerojnë këtë luftë hibride dhe se si mund të përgjigjen ndaj këtyre kërcënimeve.
Përshkallëzimi i konfliktit
Sulmet hibride janë një taktikë e njohur për Rusinë, e cila ka përdorur metoda të tilla për të destabilizuar vendet perëndimore në vitet e fundit, duke përfshirë vrasjen e kundërshtarëve politikë dhe manipulimin e zgjedhjeve. Por shkalla dhe frekuenca e këtyre sulmeve është e paprecedentë. Sipas një raporti të Globsec, midis janarit dhe korrikut të këtij viti, janë regjistruar mbi 110 akte sabotimi në Evropë, kryesisht në Poloni dhe Francë. Kërcënimi është bërë i pranishëm në çdo aspekt të jetës politike dhe ushtarake. Rusia ka shpallur hapur se është në një garë të ashpër me NATO-n dhe Bashkimin Evropian, ku Putin ka theksuar se po monitoron “militarizimin në rritje të Evropës”. Në këtë kuadër, politikanët evropianë si Florian Hahn dhe Kaja Kallas kërkojnë një përgjigje më të shpejtë dhe më të koordinuar ndaj këtyre kërcënimeve. Por, gjithashtu, ata theksojnë nevojën për të ruajtur një balancë, pasi një përshkallëzim i mëtejshëm mund të sjellë një konflikt të hapur.
Kundërofensiva
Për të përballuar kërcënimet hibride, disa shtete të BE-së dhe NATO-s kanë filluar të shqyrtojnë mundësinë e përdorimit të forcave kibernetike dhe të inteligjencës artificiale. Ministri italian i Mbrojtjes, Guido Crosetto, ka paraqitur një plan të detajuar prej 125 faqesh për kundërmasat ndaj sulmeve hibride, i cili përfshin krijimin e një Qendre Evropiane për Kundërshtimin e Luftës Hibride. Ky plan do të përfshijë njësi të specializuara në teknologjinë kibernetike, të cilat mund të synojnë objektet thelbësore të makinës ushtarake ruse, si prodhimin e dronëve dhe objekte energjitike. Po ashtu, disa shtete të BE-së kanë filluar të lejojnë operacione kibernetike sulmuese, përfshirë shkatërrimin e rrjetëve dhe sistemeve të armikut. “Aleatët duhet të jenë më proaktivë në ofensivën kibernetike”, thotë Baže, duke theksuar rëndësinë e koordinimit të shërbimeve të sigurisë dhe inteligjencës.
Përgjigja e NATO-s
Pavarësisht të gjitha këtyre iniciativave, është e qartë se NATO duhet të mbajë një qëndrim të matur dhe të mos bjerë në praktikën ruse të përdorimit të mjeteve të ashpra. Disa diplomatë të NATO-s theksojnë se aleanca duhet të përqendrohet në forcimin e unitetit dhe demonstrimin e forcës, pa shkuar në nivelin e sulmeve direkte. Ky demonstrim i forcës mund të përfshijë organizimin e ushtrimeve të papritura ushtarake, si dhe publikimin e shpejtë të një konkluzioni nëse Rusia është pas një sulmi hibrid. Në të njëjtën kohë, NATO ka ngritur një Qendër të Ekselencës për Kundërshtimin e Kërcënimeve Hibride në Helsinki, e cila do të ndihmojë në zhvillimin e politikave dhe strategjive për të përballuar kërcënimet nga Rusia. Sipas analistëve të NATO-s, “Pa dyshim, duhet bërë më shumë në fushën e kërcënimeve hibride,” dhe aleanca po e monitoron situatën nga afër, duke u angazhuar të reagojë shpejt dhe fleksibël në rast të çdo sulmi të mundshëm.
