Category: Lajme

Ndër netët më të shenjta në kalendarin islam është Nata e Kadrit (Nata kur Kur’ani zbriti në tokë). Ndodh vetëm gjatë muajit të Ramazanit dhe zgjat një natë nga perëndimi i diellit deri në agim. Kjo natë hyjnore bie diku gjatë 10 netëve të fundit të Ramazanit.

Cila është rëndësia

Thuhet se agjërimi në datën e Natës së Kadrit vlen sa 1 mijë muaj ose afro 84 vite, ku shpërblimi është më i madh se kurdoherë! Kadr, në arabisht, fjalë për fjalë përkthehet në ‘fat’ ose ‘dekret’. Besohet se myslimanët mund të ndryshojnë fatin e tyre dhe atë që është shkruar për ta nga Zoti përmes lutjes.

Për shkak se ne kurrë nuk do ta dimë se kur ndodh fiks Nata e Kadrit gjatë 10 netëve të fundit, myslimanët inkurajohen të përfitojnë nga çdo natë duke u lutur e agjëruar. Netë që janë të mbushura me mëshirën dhe faljen e Zotit.

Ritualet e përditshme të Ramazanit mbeten, të tilla si agjërimi, leximi i Kuranit dhe lutjet. Myslimanët gjithashtu kryejnë itikaf gjatë këtyre 10 netëve të fundit, që është akti i kalimit të ditëve dhe netëve në një xhami për të kryer adhurimin e devotshëm. Po ashtu jepet sadaka, akt bujarie në forma të ndryshme si ushqimi i dikujt me një vakt, dhuratat ose kryerja e një vepre të mire.

Prokuroria e Tiranës ka merr të pandehur ish-drejtorin e IT-së, Ervin Muça, i cili akuzohet se eksportoi bazën e të dhënave TIMS të Policisë së Shtetit. Gazetarja Klodiana Lala raporton se Ervin Muça akuzohet për hyrje të autorizuar në sistemet kompjuterike, rast i lidhur me kopjimin e të dhënave në sistemin TIMS. Organi hetues ka veçuar çështjen dhe po e heton edhe për veprën penale të shpërdorimit të detyrës.

Ervin Muça para togave të zeza ka mohuar të jetë i përfshirë në ndërhyrjen në sistemin TIMS, duke theksuar se është i pafajshëm, ndërsa ka deklaruar se nuk ka kopjuar asnjë të dhënë.

“Jam i pafajshëm. Unë kam kryer detyrën, lëreni drejtësinë të veprojë, nuk kam bërë asnjë shkelje. Nuk kam kopjuar asnjë të dhënë. S’mi ka kërkuar askush”, tha ish-drejtori i IT-së në seancën e datës 12 Prill 2024.

HETIMET

Nga hetimet e Prokurorisë ka rezultuar se në datën 02 Gusht 2023 në orët e vona të natës në bazën e të dhënave të Policisë së Shtetit, e cila ndodhet në godinën e Drejtorisë së Teknologjisë dhe Informacionit me adresë Rr. Mine Peza në Tiranë, ka pasur hyrje dhe eksportim të të dhënave të paautorizuara nga Drejtori i Teknologjisë dhe Informacionit, Ervin Muça.

Persona e paautorizuar mësohet se janë futur në godinë me pin-nin personal të një tjetër punonjësi, i cili nuk ka qenë prezent.

“Nga hetimi i procedimit penal rezulton se, në datën 02.08.2023 në bazën e të dhënave të Policisë së Shtetit, e cila ndodhet në godinën e Drejtorisë së Teknologjisë dhe Informacionit me adresë Rr. Mine Peza në Tiranë, ka pasur hyrje dhe eksportim të të dhënave të paautorizuara nga Drejtori i Teknologjisë dhe Informacionit, Ervin Muça. Veprimet janë kryer në orët e vona të natës, ku persona të paautorizuar janë futur në godinë me pin-in personal të një punonjësi tjetër jo prezent, duke ngritur dyshime të arsyeshme për veprime jo korrekte dhe në kundërshtim me ligjin” thuhet ndër të tjera në njoftimin e Prokurorisë.

Personi nën hetim thotë prokuroria e Tiranës sipas AMP rezulton se në datë 23 tetor 2007 në Itali është raportuar si përgjegjes për veprat penale të dokumenteve false kryer nga persona privatë dhe përdorimin e një akti të rremë,. dhe në 9 shtator të 2008 shtetasit Ervin Muça i është njoftuar vendimi për refuzimin e rinovimit të lejes së qëndrimit të marrë nga shtabi i policisë në Bari.

Gjithashtu prokuroria evidenton se Ervin Muça në dokumentet aplikues për pozicionin e DTI në policinë e shtetit nuk ka deklaruar se punonte si këshilltar i jashtëm i Drejtores së Agjencisë Shtetërore të Kadastrës.

******

Denoncimi që vuri në lëvizje Drejtorinë për Hetimin e Krimeve Kibernetike Emisioni “Në Shënjestër” nga gazetarja Klodiana Lala ka trajtuar ndërhyrjen në sistemin TIMS që shkaktoi reagime të shumta përfshirë edhe atë të ambasadës amerikane në Tiranë, duke zbardhur me detaje atë çfarë ka ndodhur.

Pjesë nga dokumentari:

Dhe si të mos mjaftonin të gjithë këto shkelje, gjithmonë sipas denoncuesve, drejtori Ervin Muça në panik e sipër, kërkoi të fshijë edhe pamjet filmike të kamerave të ambienteve të Departamentit të Teknologjisë dhe Informacionit, me qëllim që të mos dalloheshin personat që ai kishte marrë nga jashtë për të eksportuar bazën e të dhënave të sistemit TIMS.

“Drejtori Ervin Muça kërkoi gjithashtu të kontaktojë me nxitim personin përgjegjës për kamerat e ambienteve ku u krye eksportimi nga personat e panjohur, por për momentin ky person nuk i është përgjigjur. Kjo që ka ndodhur është një grabitje e të dhënave policore nga një person që nuk ka as një muaj në punë, dhe po kështu as certifikatë sigurie. I emëruar me fshehtësinë më të madhe për të marrë të dhënat e informacionit sekret policor ashtu siç bëri në Tatime. Ku po kështu ky person deri para një muaji ishte drejtor i IT te Kadastra, ku ka vjedhur të gjithë databazën e pasurive hipotekore të shqiptarëve nën pretekstin e kadastrës dixhitale”, thuhet në denoncim. Ky denoncim vendosi në lëvizje edhe Drejtorinë për Hetimin e Krimeve Kibernetike, pranë Departamenti të Policisë Kriminale, në Drejtorinë e Përgjithshme të Policisë së Shtetit. Ku gjatë hetimit u morën në këqyrje edhe kamerat e sigurisë në ambientin e Departamentit të Teknologjisë dhe Informacionit në rrugën ‘Mine Peza’ në Tiranë, kamera nga ku më datë 2 Gusht 2023, u arritën të evidentoheshin edhe lëvizjet e personave të jashtëm që futen në këtë departament të thirrur aty nga drejtori Ervin Muça.

Në raportin sekret të Agjencisë së Mbikëqyrjes Policore thuhet se nga pamjet filmike ka rezultuar se më datë 2 Gusht 2023 në orën 17:45 në Drejtorinë e Teknologjisë dhe Informacionit kanë hyrë Besjon Tanuzi, Drejtor i Drejtorisë së Sistemeve, si dhe shtetasi i identifikuar si Klodian Mazari, me detyrë përgjegjës sektori në AKSHI, pranë QKB. Në institucion ka hyrë edhe shtetasja Marjana Shehi, e cila nuk është punonjëse pranë DTI-së. Në bazë të verifikimeve të mëtejshme, rezulton se këta shtetas, kanë hyrë në ambientet e Drejtorisë së Teknologjisë dhe Informacionit, duke përdorur kartën hyrëse të njërës prej punonjësve të institucionit. Dhe më tej po këta persona janë parë të futen në zyrën e specialistëve për të dalë nga aty rreth mesnatës.

“Nga këqyrja e kamerave të sigurisë rezulton se në orën 23:52 nga zyra kanë dalë shtetasi Klodian Mazari dhe A. V. Të dy janë ngjitur në katin e dytë. Në orën 23:54 nga zyrat e DTI, ka dalë punonjësja A.V dhe më pas në orën 00:19 të datës 3 Gusht 2023 kanë zbritur nga kati i dytë dhe dalin jashtë drejtori i DTI Ervin Muça dhe shtetasi Klodian Mazari”, thuhet në dosje.

Për të fshehur gjurmët apo për arsye të tjera, fakt është që drejtori Ervin Muça për të hyrë e dalë nga institucioni ka përdorur kartën e një prej punonjëseve të tij. Referuar pamjeve filmike të kamerave të sigurisë, del se Drejtori i Drejtorisë së Teknologjisë dhe Informacionit, Ervin Muça dhe Drejtori i Drejtorisë së Sistemeve DTI, Besjon Tanuzi kanë hyrë dhe kanë dalë nga institucioni disa herë.

“Rezulton se Ervin Muça ka dalë nga institucioni në orën 23:01. Ai ka përdorur kodin e një vartëseje të tij në sistemin e hyrjeve daljeve. 15 minuta më vonë, ai ka hyrë sërish në institucion duke përdorur kodin e vartëses. Zyrtarja deklaroi se kodin e hyrjes ia kishte dhënë drejtorit Besjon Tanuzi dhe jo eprorit Ervin Muça”, thuhet në dosje.

Një nga elementët e provës që grupi hetues siguroi ishte edhe Hard Disku që u përdor për të eksportuar materialet nga sistemi TIMS, aty ku edhe u evidentuan edhe gjurmët e back up-it të kryer në Hard Diskun e jashtëm të përdorur nga drejtori Ervin Muça dhe personat që ai kishte thirrur në ndihmë si edhe intervalet kohore kur ishte bërë ndërhyrja në server. Për të aksesuar në server ishte përdorur një kompjuter dhe përmes tij do të kopjoheshin të dhënat në Hard Disk.

“Nga këqyrja e të dhënave të serverit të sistemit TIMS, rezultoi se ndryshimi i fundit ishte bërë më datë 3 Gusht 2023, ora 01:39. Brenda një dosje ndodheshin tre skedarë, për të cilat ndryshimi i fundit ishte bërë më datë 2 Gusht 2023, ora 23:53. Në një dosje të dytë ndodheshin katër skedarë ku për tre prej tyre ndryshimi i fundit ishte bërë më datë 2 Gusht 2023, ora 21:27.Ndërsa për skedarin tjetër ndryshimi i fundit ishtë bërë më datë 2 Gusht 2023, ora 23:20. Në një dosje tjetër ndodheshin 12 skedarë ku për 9 prej tyre ndryshimi i fundit ishte bërë më datë 3 Gusht 2023, ora 00:31. Ndërsa për tre skedarët e radhës ndryshimi i fundit ishte bërë më datë 3 Gusht 2023, ora 00:30”, sqarojnë hetuesit.

Pra sikurse rezulton më lart, për orë me radhë u hodhën të dhëna në Hard Disc, për të përfunduar nuk e di se ku, por sigurisht këto veprime u kryen jo për të ruajtur të dhënat e qytetarëve, por qëllimi ishte kriminal. I intervistuar nga grupi hetues vetë drejtori i Departamentit të Teknologjisë dhe Informacionit në Policinë e Shtetit, Ervin Muça, u justifikua lidhur mbi këtë ndërhyrje, se rregullorja ishte e paqartë. Dhe se nuk ka të administruar, rregullore apo procedura standarde për funksionimin e DTI-së, si edhe ndonjë urdhër apo material shkresor në lidhje me veprimet ne fjalë. Ndërkohë që e vetmja akuzë që deri më tani rëndon ndaj tij është ajo për veprat penale ‘Hyrja e Paautorizuar Kompjuterike’ si dhe ‘Shpërdorimi i detyrës’.

Mesditën e së martës, prokuroria njoftoi se Ervin Muca është marrë zyrtarisht person nën hetim për veprën penale “Hyrja e Paautorizuar Kompjuterike”.

Sikurse ka zbuluar emisioni “Në Shenjëstër” konfirmohet se “në datë 02.08.2023 në bazën e të dhënave të Policisë së Shtetit, e cila ndodhet në godinën e Drejtorisë së Teknologjisë dhe Informacionit me adresë Rr. Mine Peza në Tiranë, ka pasur hyrje dhe eksportim të të dhënave të paautorizuara nga Drejtori i Teknologjisë dhe Informacionit, Ervin Mucca. Veprimet janë kryer në orët e vona të natës, ku persona të paautorizuar janë futur në godinë me pin-in personal të një punonjësi tjetër jo prezent, duke ngritur dyshime të arsyeshme për veprime jo korrekte dhe në kundërshtim me ligjin.

Prokuroria ka zbuluar faktin se Ervin Muça ka fshehur detaje të të shkuarës së tij në Itali. “Personi nën hetim, sipas shkresës nr. 3041/1 prot, datë 08.01.2024 të Agjencisë së Mbikëqyrjes Policore, rezulton se në datë 23.10.2007 në Itali është raportuar si përgjegjës për veprat penale të dokumenteve false kryer nga persona privatë dhe përdorimin e një akti të rremë. Në datë 09.09.2008 shtetasit E. M. i është njoftuar vendimi për refuzimin e rinovimit të lejes së qëndrimit të marrë nga shtabi i policisë në Bari”.

“Nga hetimi procedimit penal ndërmjet të tjerash, rezulton se personi nën hetim është këshilltar i jashtëm i Drejtores së Agjencisë Shtetërore të Kadastrës, ndërkohë që është edhe Drejtor i Departamentit për Teknologjinë dhe Informacionit në Policinë e shtetit. Ligji për policinë e shtetit, ndalon veprimtari të dyta përveç mësimdhënies. Personi nën hetim Ervin Muça nuk e ka deklaruar këtë veprimtari të dytë në dokumentet aplikues për pozicionin e DTI në policinë e shtetit”, përfundon organi i akuzës. Hetim që gjithsesi mbetet i paplotë sa kohë që ai vazhdon qetësisht detyrën dhe ende mbetet e paqartë arsyeja përse tentoi të eksportojë bazën e të dhënave të policisë. Dhe nëse pas tij është dikush më lart që me duart e tij, ishte i interesuar t’i kishte në duar këto të dhëna, kaq të rëndësishme.

Një apartament është përfshirë nga flakët në Elbasan.

Ngjarja ka ndodhur në lagjen “Visarion Xhuvani” ndërsa ende nuk dihen detaje mbi dëmet e shkaktuara nga zjarri apo nëse ka persona të lënduar.

vijon/…

Fotoja që shihni është e dy personave të maskuar që në muajin dhjetor të vitit të kaluar kanë hyrë në ambientet e një kompanie telefonike në zonën e Laprakës, duke dëmtuar drynin e derës së pasme.

Policia bëri me dije përmes një njoftimi zyrtar se për ngjarjen ka proceduar penalisht 7 punonjës të sigurisë fizike dhe drejtuesin e njërit prej departamenteve të kompanisë.

“Ngjarja është konstatuar nga punonjësi i sigurisë së brendshme i kësaj kompanie, shtetasi G. K, i cili, në deklarimin e tij, ka pohuar se nuk janë marrë sende dhe nuk janë shkaktuar dëme materiale.

Punonjësi në fjalë nuk ka njoftuar organet ligjzbatuese, por dyshohet se ka njoftuar vetëm drejtuesin teknik dhe punonjësit e grupit të shoqërisë private të sigurisë fizike që kishte në ruajtje ambientet e kompanisë. Po ashtu, është konstatuar se edhe përfaqësues të kompanisë telefonike kanë qenë në dijeni të ngjarjes, por nuk e kanë kallëzuar atë në organet kompetente.”, njoftoi policia.

Njoftimi i policisë:

Nuk raportuan një ngjarje të ndodhur në muajin dhjetor 2024, procedohen penalisht 7 punonjës të sigurisë fizike dhe drejtuesi i njërit prej departamenteve të një kompanie telefonike, në Tiranë.

Shërbimet e Komisariatit të Policisë Nr. 3, në bashkëpunim me strukturat hetimore të DVP Tiranë, pas marrjes së informacionit për një ngjarje të ndodhur dhe të paraportuar, kanë kryer veprime verifikuese dhe hetimore, të cilat çuan në konstatimin e kësaj ngjarjeje, e ndodhur më datë 25.12.2024, në ambientet e një kompanie telefonike, në zonën e Laprakës.

Nga hetimet paraprake rezultoi se rreth orës 02:30 të datës 25 dhjetor, dy shtetas të maskuar kanë hyrë në ambientet e kësaj kompanie, duke dëmtuar drynin e derës së pasme.

Ngjarja është konstatuar nga punonjësi i sigurisë së brendshme i kësaj kompanie, shtetasi G. K, i cili, në deklarimin e tij, ka pohuar se nuk janë marrë sende dhe nuk janë shkaktuar dëme materiale.

Punonjësi në fjalë nuk ka njoftuar organet ligjzbatuese, por dyshohet se ka njoftuar vetëm drejtuesin teknik dhe punonjësit e grupit të shoqërisë private të sigurisë fizike që kishte në ruajtje ambientet e kompanisë. Po ashtu, është konstatuar se edhe përfaqësues të kompanisë telefonike kanë qenë në dijeni të ngjarjes, por nuk e kanë kallëzuar atë në organet kompetente.

Në përfundim të veprimeve procedurale, Komisariati i Policisë Nr. 3 referoi materialet në Prokurori ku filloi procedimi penal për veprat “Moskallëzimi i krimit” dhe “Veprime që pengojnë zbulimin e së vërtetës”, ndaj:

• 2 punonjësve të sigurisë së brendshme të kompanisë, shtetasve G. K., 50 vjeç dhe A. F., 31 vjeç, si dhe drejtuesit të departamentit të zyrave dhe pasurisë të kësaj kompanie telefonike, shtetasit E. S., 38 vjeç.

Po ashtu nisi procedimi penal për veprën “Moskallëzimi i krimit” ndaj:

• drejtuesit teknik dhe 4 punonjësve të grupit të shoqërisë private të sigurisë fizike që kishte në ruajtje ambientet e kompanisë, shtetasve A. Z., 54 vjeç, G. S., 40 vjeç, K. V., 63 vjeç, M. D., 55 vjeç; dhe I. T., 62 vjeç.

Hetimet, në drejtimin e Prokurorisë, vijojnë për identifikimin e autorëve dhe zbardhjen e plotë të rrethanave të ngjarjes, si dhe për të verifikuar nëse janë përmbushur detyrimet ligjore dhe kontraktuale nga shoqëria private e sigurisë fizike që kishte në ruajtje ambientet e kompanisë.

Veprimet procedurale iu referuan Prokurorisë, për veprime të mëtejshme.

Autoritetet gjermane kanë arrestuar një 25-vjeçare shqiptare në aeroportin e Frankfurtit. Arrestimi i saj ka ardhur pasi ajo ishte shpallur në kërkim nga Belgjika. Nëna 25-vjeçare kërkohej nga policia për rrëmbimin e fëmijës së saj nga ish-bashkëshorti. E reja akuzohet se në verën e vitit 2022 ka marrë të birin nga babai i tij, nga ish-bashkëshorti i saj. Gjykata belge i kishte lënë kujdestarinë babait të fëmijës.

Raportohet se janë bërë disa përpjekje për ta dërguar fëmijën në Belgjikë për të jetuar me babain që ka kujdestarinë mbi të, por deri më tani kishin qenë të pasuksesshme. Gruaja kishte udhëtuar më parë nga Zagrebi nëpërmjet aeroportit të Frankfurtit dhe synonte të vazhdonte për në Tiranë. Pasi gruaja u arrestua përkohësisht nga policët në aeroportin e Frankfurtit, ajo do të sillet para gjykatës përgjegjëse më 25 mars.

Një aksident i frikshëm ka ndodhur në Bulevardin e Durrësit pak pas mesnate ku një makinë ka humbur kontrollin për shkak të shpejtësisë së madhe dhe kaluar mbi trotuar.

Pas kalimit të rreth-rrotullimit, një 22-vjeçare ka dalë nga rruga dhe mjeti i drejtuar prej saj u përplas me një pemë, një automjet tjetër, si dhe një nga dyqanet buzë rrugës. Mjeti ka përfunduar në hyrjen e një pallati.

E reja u dërgua në Spitalin e Durrësit, ku ndodhet jashtë rrezikut për jetën.

Ende nuk ka një njoftim zyrtar nga autoritetet e policisë por bëhet me dije se automjeti ka marrë para dy makina të parkuara aty pranë.

Dy kalimtarë kanë shpëtuar pa u dëmtuar nga përplasja e automjetit.

Policia ka dhënë detaje shtesë për rastin e vrasjes së mbrëmshme në rrugën “Rrustem Hyseni” në Prishtinë, ku ka vdekur Naser Gashi, 62-vjeçar, si dhe i plagosur është Miftar Miftari, rreth 40 vjeç.

Në raportin 24-orësh të policisë thuhet se rasti ka ndodhur rreth orës 22:25, dyshohet se dy persona të maskuar kanë shtënë me armë zjarri në drejtim të viktimave të përmendura më lartë.

62-vjeçari, Naser Gashi, ka vdekur derisa ishte duke u trajtuar në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës, ndërsa i plagosuri Miftar Miftari është duke marrë tretman mjekësor.

Policia shton se me vendim të prokurorit, trupi i pajetë i viktimës është dërguar në Institutin e Mjekësisë Ligjore për obduksion.

Për persona të arrestuar deri tani nuk është dhënë ndonjë informacion apo detaj.

Nuk raportuan një ngjarje të ndodhur në muajin dhjetor 2024, procedohen penalisht 7 punonjës të sigurisë fizike dhe drejtuesi i njërit prej departamenteve të një kompanie telefonike, në Tiranë.

DVP Tiranë

Shërbimet e Komisariatit të Policisë Nr. 3, në bashkëpunim me strukturat hetimore të DVP Tiranë, pas marrjes së informacionit për një ngjarje të ndodhur dhe të paraportuar, kanë kryer veprime verifikuese dhe hetimore, të cilat çuan në konstatimin e kësaj ngjarjeje, e ndodhur më datë 25.12.2024, në ambientet e një kompanie telefonike, në zonën e Laprakës.

Nga hetimet paraprake rezultoi se rreth orës 02:30 të datës 25 dhjetor, dy shtetas të maskuar kanë hyrë në ambientet e kësaj kompanie, duke dëmtuar drynin e derës së pasme.

Ngjarja është konstatuar nga punonjësi i sigurisë së brendshme i kësaj kompanie, shtetasi G. K, i cili, në deklarimin e tij, ka pohuar se nuk janë marrë sende dhe nuk janë shkaktuar dëme materiale.

Punonjësi në fjalë nuk ka njoftuar organet ligjzbatuese, por dyshohet se ka njoftuar vetëm drejtuesin teknik dhe punonjësit e grupit të shoqërisë private të sigurisë fizike që kishte në ruajtje ambientet e kompanisë. Po ashtu, është konstatuar se edhe përfaqësues të kompanisë telefonike kanë qenë në dijeni të ngjarjes, por nuk e kanë kallëzuar atë në organet kompetente.

Në përfundim të veprimeve procedurale, Komisariati i Policisë Nr. 3 referoi materialet në Prokurori ku filloi procedimi penal për veprat “Moskallëzimi i krimit” dhe “Veprime që pengojnë zbulimin e së vërtetës”, ndaj:

• 2 punonjësve të sigurisë së brendshme të kompanisë, shtetasve G. K., 50 vjeç dhe A. F., 31 vjeç, si dhe drejtuesit të departamentit të zyrave dhe pasurisë të kësaj kompanie telefonike, shtetasit E. S., 38 vjeç.

Po ashtu nisi procedimi penal për veprën “Moskallëzimi i krimit” ndaj:

• drejtuesit teknik dhe 4 punonjësve të grupit të shoqërisë private të sigurisë fizike që kishte në ruajtje ambientet e kompanisë, shtetasve A. Z., 54 vjeç, G. S., 40 vjeç, K. V., 63 vjeç, M. D., 55 vjeç; dhe I. T., 62 vjeç.

Hetimet, në drejtimin e Prokurorisë, vijojnë për identifikimin e autorëve dhe zbardhjen e plotë të rrethanave të ngjarjes, si dhe për të verifikuar nëse janë përmbushur detyrimet ligjore dhe kontraktuale nga shoqëria private e sigurisë fizike që kishte në ruajtje ambientet e kompanisë.

Veprimet procedurale iu referuan Prokurorisë, për veprime të mëtejshme.

Studiuesit kanë zbuluar një kontinent të humbur prej kohësh që është varrosur nën Evropën Jugore për rreth 140 milionë vjet. E njohur si Adria e Madhe , kjo tokë dikur e madhe shtrihej në atë që tani është Evropa dhe pjesë të Lindjes së Mesme. Zbulimi, i bërë nga një ekip nga Universiteti i Utrecht-it, hedh dritë mbi evolucionin gjeologjik të rajonit dhe zbulon se sa nga vargmalet malore të Evropës, duke përfshirë Alpet dhe Apeninet, janë formuar nga mbetjet e kësaj toke të lashtë.

Thelbi i këtij zbulimi qëndron në historinë komplekse tektonike të rajonit të Mesdheut, ku Adria e Madhe u zhyt gradualisht nën koren e Evropës Jugore. Kontinenti, dikur i madh sa Groenlanda, që atëherë është varrosur thellë nën shtresa shkëmbi, mbetjet e saj ofrojnë të dhëna jetike për forcat që formësuan gjeologjinë e Evropës.

Adria e Madhe filloi të formohej rreth 240 milionë vjet më parë dhe u nda përfundimisht nga Afrika e Veriut mbi 200 milionë vjet më parë. Hulumtimi i kryer nga Douwe van Hinsbergen dhe ekipi i tij, i botuar në revistën Gondwana Research , përdori softuer të avancuar për të gjurmuar lëvizjet tektonike gjatë miliona viteve. Ata zbuluan se pjesa më e madhe e Adrias së Madhe u gërvisht gradualisht pasi u detyrua nën mantelin e Evropës Jugore, duke lënë pas mbetje që tani formojnë pjesë të Alpeve, Apenineve, Ballkanit, Greqisë dhe Turqisë .

“Harrojeni Atlantidën,” tha van Hinsbergen, “Pa e kuptuar, një numër i madh turistësh kalojnë çdo vit pushimet e tyre në kontinentin e humbur të Adrias së Madhe”. Në të vërtetë, ndërsa pjesa më e madhe e këtij kontinenti është zhdukur, trashëgimia e tij mbetet e dukshme në terrenet malore të Evropës Jugore.

Studimi i Adrias së Madhe kërkonte analiza të gjera për shkak të kompleksitetit gjeologjik të rajonit të Mesdheut. Ndryshe nga zonat e tjera ku pllakat tektonike zhvendosen përgjatë vijave të qarta të thyerjes, rajoni i Mesdheut është një “rrëmujë” gjeologjike, sipas van Hinsbergen. “Gjithçka është e lakuar, e thyer dhe e grumbulluar,” shpjegoi ai, duke vënë në dukje se si këto ndërveprime komplekse e bëjnë të vështirë gjurmimin e kufijve tektonikë dhe studimin e lëvizjeve të pllakave me kalimin e kohës.

Duke përdorur të dhëna sizmike, ekipi i van Hinsbergen ishte në gjendje të rindërtonte historinë tektonike të Adrias së Madhe, duke hartuar sesi pjesë të kontinentit u zhytën thellë në mantelin e Tokës, ndërsa seksione të tjera mbetën në sipërfaqe, duke formuar vargmalet dramatike malore të rajonit. Mbetjet e deformuara të këtij kontinenti të humbur mund të gjurmohen ende në një thellësi prej 1500 kilometrash nën sipërfaqe, ku valët sizmike vazhdojnë të zbulojnë praninë e tij të fshehur.

Zbulimi i Adrias së Madhe ka implikime të thella për të kuptuarit tonë të tektonikës, vullkanizmit dhe tërmeteve. Duke ekzaminuar provat gjeologjike të kësaj mase të humbur tokësore, shkencëtarët mund të fitojnë një kuptim më të thellë të forcave që nxisin formimin e maleve, zhvendosjen e pllakave tektonike dhe se si masat e mëdha tokësore mund të zhduken në mantelin e Tokës gjatë miliona viteve.

Puna e Van Hinsbergen është një kontribut i rëndësishëm në fushën e tektonikës globale, duke ofruar njohuri të reja se si kontinentet ndërveprojnë me njëri-tjetrin, formohen dhe përfundimisht zhduken. Përpjekjet e tij hedhin dritë edhe mbi proceset e vazhdueshme gjeologjike që vazhdojnë të formojnë sot rajonin e Mesdheut.

Ndërsa pjesa më e madhe e Adrias së Madhe tani është e fshehur nën shtresa shkëmbi, historia e saj ofron një pamje magjepsëse në natyrën dinamike dhe gjithnjë në ndryshim të sipërfaqes së Tokës. Ndërsa van Hinsbergen vazhdon të studiojë rajonin, ai mbetet me shpresë se kërkimet e ardhshme do të vazhdojnë të zbulojnë edhe më shumë për këtë tokë të humbur prej kohësh dhe forcat që formësuan botën moderne.