Arkeologët italianë kanë zbuluar kohët e fundit një varr të lashtë romak me epitafin e një gladiatori, gjatë gërmimeve në një nekropol pranë qytetit Giugliano në Campania, pak jashtë Napolit. Zbulimi, i bërë publik në mars 2025 nga Mbikëqyrja e Arkeologjisë, Arteve të Bukura dhe Peizazhit (ABAP), ndriçon një zonë të pasur me rëndësi historike dhe kulturore.
Advertisements
Ky varr 1700-vjeçar është pjesë e një kompleksi më të madh të njohur si Liternum, një koloni romake që lulëzoi nga shekulli I para Krishtit deri në shekullin III pas Krishtit. Gjetjet përfshijnë struktura varrimi të ruajtura mirë, sende funerare dhe disa mbishkrime prej mermeri, disa prej të cilave janë gjetur në gjendje të paprekur.
Advertisements
Ndër zbulimet më domethënëse është një epitaf mermeri që mban emrin e një gladiatori, duke ofruar një dëshmi të rrallë për statusin shoqëror dhe njohjen pas vdekjes të këtyre luftëtarëve. Gladiatorët, shpesh skllevër apo të dënuar, gjetën nderim dhe përkujtesë në vdekje, siç tregon ky mbishkrim – një dritare në mënyrën si shoqëria romake i trajtonte ata pas jetës.
Varri u zbulua brenda një nekropoli me sipërfaqe mbi 1600 metra katrorë, shumë pranë amfiteatrit dhe forumit antik të Liternum. Dy rrethime varrimi të zbuluara tregojnë ndërtim të ndërlikuar dhe dëshmi të praktikave të ndryshme varrimi, duke përfshirë elementë tradicionalë romakë dhe ndikime greke e lindore nga perandoria.
Në varre janë gjetur gjithashtu monedha, llamba dhe vazo të vogla, të cilat ndihmojnë në përcaktimin e periudhës së përdorimit të tyre dhe ofrojnë një pasqyrë të qartë mbi jetën e përditshme, ritualet dhe kulturën e kohës. Historianët zbuluan gjithashtu dy rrethime funerare me kamare të suvatuara për urna cinerare, si dhe një pus me tulla që mund të ketë pasur funksion ritual apo fetar.
Superintendenca ABAP thekson se ky zbulim do të ofrojë njohuri të reja mbi zhvillimin urban të Liternum dhe peizazhin kulturor të Italisë së lashtë. Vendi mund të ndihmojë gjithashtu në formulimin e hipotezave të reja për Via Domitiana-n antike, një rrugë romake që ndoshta kalonte pranë këtij nekropoli.
Arkeologët janë të entuziazmuar për mundësinë që ky zbulim të ndihmojë në rindërtimin e historive të jetës dhe vdekjes në kolonitë romake, duke pasuruar kuptimin tonë për strukturën shoqërore dhe kulturore të kohës.