Avokati i njohur Edmond Petraj ka komentuar “furtunën” që ndodhi në Policinë e Shtetit, ku para pak ditësh u larguan 12 drejtues qarqesh dhe drejtori Muhamet Rrumbullaku. Në një intervistë për gazetën “SOT”, ai shprehet se ndryshime të tilla të mëdha dhe të papritura ngjallin gjithmonë pyetje për prapaskenat politike. Sipas tij, një arsye e këtyre ndryshimeve mund të ketë ardhur si pasojë e konflikteve të brendshme dhe jo domosdoshmërisht si një përmirësim i vërtetë në sistem. Nga ana tjetër, Z.Petraj ka dhënë edhe “manualin” se si mund të bëhet një proces transparent për zgjedhjen e njerëzve të rinj që do të zëvendësojnë ata që u larguan. Ai ka treguar edhe “recetën” se si mund të pastrohet policia nga personat e inkriminuar që mbajnë të veshur uniformën blu.
-Avokat Petraj, Polica e Shtetit është përfshirë nga një “furtunë”, ku kryepolici Muhamet Rrumbullaku, vartësit e tij në qarqe dhe departamente janë larguar. Si e shikoni këtë vendim të ministrit të Brendshëm?
Advertisements
-Ministri i Brendshëm, Ervin Hoxha premtoi një reformë të thellë në radhët e Policisë së Shtetit, ndërkohë që paralajmëroi se drejtuesit e rinj do të zgjidhen me konkurs dhe meritë, referuar edhe ligjit të ri për policinë. Sa gjasa ka që ky premtim të mbahet? Si do të sigurohet transparenca në procesin e zgjedhjes dhe emërimit të drejtuesve të rinj në polici?
Premtimi i ministrit Ervin Hoxha për një reformë të thellë dhe përzgjedhjen e drejtuesve të rinj të Policisë së Shtetit përmes konkursit dhe meritës, referuar ligjit të ri, përbën një angazhim të rëndësishëm, por sfidat për realizimin e tij janë të shumta. Ka disa faktorë që ndikojnë në mundësinë e mbajtjes së këtij premtimi dhe duhet e para nje vullnet politik. Për të siguruar që procesi të jetë i drejtë dhe transparent, nevojitet një vullnet i qartë politik për të shmangur ndërhyrjet dhe favorizimet. Nëse procesi mbikëqyret dhe zbatohet në përputhje të plotë me ligjin, kjo rrit shanset që premtimi të mbahet zbatimi i ligjit të ri. Ligji i ri për policinë parashikon procedura më të forta për përzgjedhjen e drejtuesve, por suksesin e tij e përcakton zbatimi konkret. Për të garantuar një proces të drejtë, duhet që kriteret e meritës dhe integritetit të jenë qendrore dhe të respektohen në çdo fazë. Tjetër element është transparenca dhe monitorimi ku për të siguruar transparencë, një pjesë e rëndësishme është përfshirja e institucioneve të pavarura dhe shoqërisë civile në procesin e monitorimit. Konkursi duhet të jetë publik, dhe çdo fazë e tij të jetë e dokumentuar dhe e hapur për kontroll nga aktorë të jashtëm, siç janë organizatat e shoqërisë civile dhe media. Mbi të gjitha duhet një rezistencë e brendshme. Një reformë e tillë mund të përballet me rezistencë brenda strukturave ekzistuese, sidomos nëse përzgjedhjet bëhen me kritere të reja dhe të forta që mund të godasin interesa të vendosura. Kjo mund të ndikojë në përpjekjet për të mbajtur procesin plotësisht të hapur. Për të siguruar që ky premtim të realizohet, është e domosdoshme që procesi të monitorohet nga afër dhe të bëhet sa më i hapur për publikun, duke shmangur çdo ndërhyrje politike që mund të favorizojë kandidatët e papërshtatshëm.
Advertisements
-A ka mekanizma për të verifikuar se emërimet janë bërë në përputhje me meritat dhe jo për arsye politike ose lidhje të tjera?
Në teori, ka disa mekanizma që mund të ndihmojnë në verifikimin e emërimeve në Polici të Shtetit për të siguruar që ato bazohen në meritë dhe jo në ndërhyrje politike ose lidhje të tjera. Këto mekanizma përfshijnë. Ligji i ri për Policinë me të vërtet është ky ligj i cili duhet të përmbajë kritere të qarta për përzgjedhjen e drejtuesve, bazuar në eksperiencë, aftësi profesionale dhe arritje të mëparshme në karrierë. Nëse ky ligj zbatohet rigorozisht, mund të kufizojë ndikimet politike në përzgjedhjet. Konkurs publik dhe transparencë është qëllimi kryesor. Organizimi i konkursit për postet e larta në polici është një hap i rëndësishëm. Një proces i hapur dhe publik ku kandidatët paraqiten në mënyrë transparente, dhe ku kriteret e përzgjedhjes janë të qarta dhe të matshme, mund të ndihmojë në minimizimin e ndërhyrjeve politike. Komisionet e përzgjedhjes këtu duhet fokusuar elementi kyç. Nëse komisionet e përzgjedhjes përbëhen nga profesionistë të pavarur dhe ekspertë të fushës, mund të ketë një garanci më të lartë se vendimet do të bazohen në merita dhe jo në interesa të fshehta. Përfshirja e këtyre komisioneve ndihmon në sigurimin e një procesi objektiv. Duhet mbikëqyrja nga institucione të pavarura, institucione si Kontrolli i Lartë i Shtetit, Avokati i Popullit, dhe struktura të pavarura të brendshme në polici mund të luajnë një rol në monitorimin e procesit dhe në vlerësimin e ligjshmërisë së vendimeve. Duhet parë, duhet të futet në lojë shoqëria civile dhe media. Përfshirja e organizatave të shoqërisë civile dhe medias si monitorues të procesit mund të sigurojë një nivel të lartë transparence. Duke raportuar mbi çdo devijim nga procedurat, këta aktorë mund të ndihmojnë në ekspozimin e emërimeve me motive politike ose lidhje të tjera të papërshtatshme. Këtu duhet të futet në lojë SPAK (Struktura e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar). Nëse ka prova për ndikime të padrejta apo korrupsion gjatë procesit të emërimeve, SPAK mund të ndërhyjë për të hetuar dhe ndjekur çdo rast të shkeljes së ligjit. Zbatimi i këtyre mekanizmave në mënyrë të vazhdueshme dhe efiçiente është thelbësor për të siguruar se procesi i emërimeve në Polici të Shtetit është i drejtë dhe i pavarur.
Advertisements
-A ka mekanizma për të parandaluar ndërhyrjet e krimit në struktura dhe funksionet e policisë?
Po, ka disa mekanizma që synojnë parandalimin e ndërhyrjeve të krimit të organizuar në strukturat dhe funksionet e Policisë së Shtetit. Megjithatë, suksesi i këtyre mekanizmave varet nga zbatimi i tyre dhe mbikëqyrja efektive. Disa prej këtyre mekanizmave janë vetingu. Vetting-u i oficerëve të lartë të policisë. Në disa vende, përfshirë Shqipërinë, procesi i vetting-ut është përdorur për të pastruar radhët e policisë nga individë me lidhje të dyshimta me krimin e organizuar ose me pasuri të pajustifikuara. Ky proces përfshin kontrollin e pasurisë, pastërtisë së figurës dhe aftësive profesionale. Tjetër element është sistemet e raportimit dhe hetimi i brendshëm. Njësitë e hetimeve të brendshme brenda Policisë së Shtetit, si Shërbimi për Çështjet e Brendshme dhe Ankesat (SHÇBA), janë krijuar për të monitoruar sjelljen e zyrtarëve të policisë dhe për të hetuar akuzat për korrupsion ose lidhje me krimin e organizuar. Përveç kësaj duhet edhe të funksionoj ligji për Dekriminalizimin, i cili është thelbësor. Ky ligj ndalon individët me precedentë penalë ose të lidhur me krimin të mbajnë poste në shërbimin publik, përfshirë Policinë e Shtetit. Megjithatë, zbatimi rigoroz i këtij ligji është kyç për efektivitetin e tij. SPAK dhe Byroja Kombëtare e Hetimit (BKH) kanë kompetenca të gjera për të hetuar zyrtarët e lartë, përfshirë oficerët e policisë, për krime të rënda dhe korrupsion. Këto struktura janë të dizajnuara për të qenë të pavarura dhe të mbrojtura nga ndikimet politike. Mekanizma të tjerë janë ato ndërkombëtarë dhe bashkëpunimi me organizata të huaja ku përmes bashkëpunimit me organizata ndërkombëtare si Interpol, Europol dhe agjenci të tjera, Policia e Shtetit mund të marrë mbështetje për të përmirësuar strukturat e saj të sigurisë dhe për të parandaluar ndikimin e krimit të organizuar. Duhet futur ne lojë edhe teknologjia dhe sistemet e monitorimit ku përdorimi i teknologjisë për të monitoruar aktivitetet e zyrtarëve të policisë, përfshirë komunikimet dhe lëvizjet, mund të ndihmojë në identifikimin e sjelljeve të dyshimta ose të paligjshme. Gjithashtu, përdorimi i regjistrave të auditimit dhe gjurmimit të transaksioneve financiare mund të ndihmojë në identifikimin e pasurive të pajustifikuara ose transaksioneve të dyshimta. Por duhet dhënë vëmendje edhe tek politika e rotacionit të personelit. Për të shmangur lidhjet afatgjata mes oficerëve të policisë dhe grupeve të krimit në zona të caktuara, mund të zbatohet një politikë rotacioni të personelit, duke i zhvendosur oficerët në zona të ndryshme për të minimizuar mundësinë e lidhjeve lokale të forta. Në thelb, efektiviteti i këtyre mekanizmave varet nga vullneti politik për t’i zbatuar në mënyrë të paanshme dhe të vazhdueshme.
